بخش زیادی از زندگی را عادت ها تشکیل داده اند این عادت ها ممکن است بسیار مفید، کمک کنند و باعث رشد و پیشرفت در مسیر زندگی و رسیدن به اهداف بوده و یا عادت هایی بد، مضر و مخرب در زندگی باشند.
تغییر عادت برای رفتارهایی که به یک ملکه ذهنی تبدیل شده و ما به طور ناخودآگاه آن ها را انجام می دهیم، بسیار سخت و زمان بر است اما یک امر محال نبوده و طی مراحلی قابل حذف و یا تغییر است. در ادامه این مقاله درباره آن صحبت خواهیم کرد با ما همراه باشید.
عادت چیست؟
عادت به یک روش رفتاری معمول گفته می شود که فرد در آن مستقر شده، یعنی انجام آن رفتار جزئی از شخصیت و رفتار فرد شده است. جالب است بدانید تمامی عادات ما در توده ای در مغز قرار گرفته است. اگر این توده ها که “گانگلیون های پایه ای” نام دارند از بین بروند یا دچار مشکلاتی شوند، تمامی کارها و رفتارهای ما دچار مشکل شده و دیگر توانایی بسیاری از کارهایی را که در تمامی روزهای زندگی خود به راحتی انجام می دادیم را نخواهیم داشت. در زندگی ما بسیاری از کارها بر اساس همین عادت ها انجام می شود، این عادت ها شامل کارهای بسیار جزئی مانند: جفت کردن کفش و بستن آن، تا کارهای مهم و تعیین کننده می شوند.
برخی از عادات به عنوان “عادات اصلی” شناخته می شوند و این عادت ها بر شکل گیری عادات دیگر تاثیر می گذارد. به عنوان مثال، فردی که از بدن خود مراقبت می کند و عادت به ورزش منظم دارد، استفاده از غذاها و خوراکی های سالم، مفید و مصرف متعادل و به اندازه را در برنامه زندگی خود جای داده و جزئی از عادت های زندگی او به حساب می آید. در تجارت، ایمنی می تواند یک عادت اساسی باشد که بر سایر عادات تأثیر می گذارد که منجر به بهره وری بیشتر می شود.
روش های تغییر عادت
تغییر عادت و روش های یکسانی که ما مدت ها و حتی سال ها با آن ها زندگی کرده ایم کار سخت و دشواری است، اما برخی از عادات و رفتارها در زندگی هر فردی وجود دارد که برای زندگی بهتر، نیاز به تغییر دارند و ادامه انجام آن ها ممکن است آسیب هایی برای فرد به همراه داشته باشد. بدیهی است که عادت ها یک شبه تغییر نمی کنند مثلا برای تغییر عادت پرخوری و مصرف تنقلات، به کم خوری و استفاده از سبزیجات، لازم است از میزان مصرف غذای اولیه هر روز مقداری کم کرده تا به میزان دلخواه برسد.
در تغییر رفتاری چون جایگزین کردن مطالعه به جای وقت گذرانی در شبکه های مجازی، نمی توان یک روزه گوشی موبایل را کنار گذاشته و فقط مطالعه کرد، لازم است هر روز دقایقی از زمانی که صرف گوشی موبایل می کنید را به مطالعه اختصاص داده و هر روز زمان مطالعه را افزایش دهید. برای تغییر عادت ها خوش انرژی و شاد باشید بر اساس تحقیقات انجام شده شاد بودن، داشتن روابط اجتماعی، کمک کردن به افراد و داشتن اعتماد به نفس کمک بسیاری در تغییر عادت های منفی و جایگزین کردن آن ها با عادت ها و رفتارهای مناسب میکند. یکی دیگر از راه های تغییر عادت، هدفمند بودن است، داشتن هدف برای انجام هر کاری مشوق بسیار خوبی برای رسیدن به خواسته ها است.
راه های ترک عادت
برای ترک عادت های بد، مهم ترین مسئله هدفمند بودن است یعنی وقتی تصمیم به ترک یک عادت می گیرید، که مدت ها خواسته یا ناخواسته آن را انجام می دادید، هدف خود را از ترک آن عادت مشخص کنید، این اهداف باید بسیار روشن و مشخص باشند. پس از مشخص کردن هدف کلی، آن را به اهداف کوچک تر تقسیم کنید، زیرا رسیدن به هدف های کوچک راحت تر بوده و و احساس موفقیت در انجام آن ها، حس اعتماد به نفس خوبی در جهت رسیدن به آن هدف کلی، به فرد می بخشد.
به عنوان مثال برای فردی که خواهان ترک سیگار است، با توجه به میزان مصرف گذشته خود، ابتدا استعمال آن را برای مثلا دو روز قطع کند بعد از این دو روز، یک هفته از مصرف سیگار خودداری کرده و به مرور این زمان را افزایش دهد. روش بعدی در ترک عادت های منفی این است که عادت های بد را یکی یکی از بین ببریم، زیرا از بین بردن تمامی عادت های منفی به طور همزمان، امری سخت، خسته کننده و در اکثر اوقات امکان ناپذیر است. مرحله بعد، یادآوری است. هدف خود و کاری را که باید انجام دهید مرتب به خود یادآوری کنید.
تکنیک های ایجاد عادت
همه افراد برای رسیدن به یک منِ بهتر نیازمند ایجاد عادات مثبت برای داشتن زندگی بهتر هستند. ایجاد عادت های جدید نیز مستلزم داشتن اراده و مصمم بودن در تصمیم گرفته شده است زیرا که ایجاد یک عادت مثبت توانایی تغییر بسیار بزرگی در زندگی و آینده افراد دارد.
فرآیند ایجاد یک عادت را می توان به چهار مرحله ساده تقسیم کرد:
- نشانه
- ولع
- پاسخ
- پاداش.
تقسیم آن به این بخش های اساسی می تواند به ما کمک کند تا بفهمیم یک عادت چیست، چگونه کار می کند و چگونه آن را بهبود بخشیم. این الگوی چهار مرحله ای پایه و اساس هر عادتی است و مغز شما هر بار این مراحل را به همان ترتیب طی می کند.
اول، یک نشانه و هدف به مغز بدهید. نشانه مغز شما را تحریک می کند تا رفتاری را آغاز کنید. برای انجام هر کاری به مغز خود یک پاداش بدهید. اجداد ماقبل تاریخ به نشانه هایی توجه می کردند که مکان پاداش های اولیه مانند: غذا، آب و استراحت را نشان می داد. امروزه بیشتر وقت خود را صرف یادگیری نشانه هایی می کنیم که پاداش های ثانویه مانند: پول و شهرت، قدرت و موقعیت، تمجید و تایید، عشق و دوستی یا احساس رضایت شخصی را پیش بینی می‌کنند. این ها به معنی وجود یک انگیزه پشت انجام هر کاری است. قرار دادن یک پاداش برای رسیدن به هدف تعیین شده، منجر به ولع در انجام آن کار می شود.
سخن آخر
هر فرد در طول زندگی خود عادت هایی را به دست آورده که ممکن است مفید یا به ضرر آن فرد باشد و یا برای رشد و پیشرفت نیازمند عادت های جدید در زندگی است. به همین علت ها لازم از برخی عادت ها را ترک کرده و برخی عادت های جدید را به زندگی خود اضافه کند. برای راحت تر حذف کردن و اضافه کردن ها این عادت ها بهتر است از روش‌های درست و اصولی کمک گرفته شود.