تمام محیط های کاری چالش های مخصوص به خود را دارند اما یک محیط کار سمی شبیه به صبح شنبه ای است که هرگز به پایان نمی رسد. این نوع محیط های کاری از نظر ذهنی و احساسی فرد را تحت فشار قرار می دهند و مانع از این می شوند که فرد از کارش احساس رضایت داشته باشد. اگر شما هم با محیط کار سمی دست و پنجه نرم می کنید، در ادامه با ما همراه باشید تا راهکارهایی برای حل این مشکل بخوانید.
چرا محیط کار سمی مخرب است؟
در محیط کار چالش های فراوانی وجود دارد اما این چالش ها همیشه طبیعی و قابل تحمل نیستند. بحث های بیهوده و پی در پی، عدم وجود احترام و توجه متقابل و انتقام جویی برای گرفتن حق و حقوق طبیعی از جمله ویژگی های محیط کار سمی است که انرژی زیادی از افراد می گیرد.
این شرایط باعث می شود که فرد از نظر ذهنی و احساسی بسیار تحت فشار قرار بگیرد و به جای تمرکز کردن روی کار، برای حل این مسائل حاشیه ای تمرکز کند. حتی محیط های کاری بزرگ و شرکت های مشهور هم می توانند محیط کاری سمی داشته باشند و این شرایط فقط مخصوص شرکت های کوچک نیست.
در بسیاری از مواقع، ترک کردن شغل، راه‌حل درستی نیست یا امکان پذیر نیست. ممکن است به شغل مان نیاز داشته باشیم و هنوز فرصت شغلی بهتری برای مان پیدا نشده باشد. در این صورت مجبوریم با شرایط محل کار کنار بیاییم. تا زمانی که موقعیت مناسب برای ترک کردن کاری که به روح و روان ما آسیب وارد می کند، فراهم شود.
محیط کار سمی چه ویژگی هایی دارد؟
۱- تجربه کردن فرسودگی شغلی
محیط کار سمی معمولا شما را با کار زیاد و افکار متعدد درگیر می کند و فرصتی برای استراحت و آرامش به شما نمی دهد. ممکن است متوجه شوید که در محل کار خود، ساعت های طولانی کار می کنید به این امید که پاداشی بگیرید یا حقوق شما کمی افزایش پیدا کند. اما تلاش های شما دیده نمی شود و اهمیتی برای آن قائل نیستند.
گاهی اوقات ممکن است فرسودگی شغلی را تجربه کنید چون کار شما به اندازه کافی چالش برانگیز نیست و فرصتی برای رشد ندارد. در این شرایط بعد از ساعت ها کار طولانی بدون هیچ استراحتی، به شدت احساس خستگی می کنید.
۲- عدم تعادل بین کار و زندگی
برای اینکه بهره وری شما حفظ شود و برای ادامه کار انگیزه داشته باشید، مهم است که تعادل بین زندگی شخصی شما و کارتان برقرار شود. در محیط کار سمی معمولا بیشتر وقت خود را صرف کار می کنید و حتی در ساعات استراحت هم با کار درگیر هستید. در این شرایط تفریح کردن برای شما به یک فرصت خاص و کمیاب تبدیل می شود.
ممکن است متوجه شوید که بیشتر از ساعات معمول کار می کنید و حتی موقع شام، مجبورید به ایمیل ها و پیام های کاری پاسخ دهید. روابط شما خارج از محیط کار، ممکن است دچار مشکل شود. وقتی تصمیم می گیرید مدتی مرخصی بگیرید و به سفر بروید، رئیس شما چندان با آن موافق نیست و حتی ممکن است واکنش منفی داشته باشد.
۳- روابط ضعیف
روابط موفق و تاثیرگذار بین کارکنان یک مجموعه، نقش مهمی در موفقیت و رشد یک سازمان دارد. از طرف دیگر، در محیط های کاری سمی، روابط درست بین کارکنان بسیار کم و محدود است و روابطی هم که وجود دارد، سازنده نیست. ممکن است دائم از طرف همکاران و رئیس مجموعه مورد نقد قرار بگیرید. گاهی اوقات ممکن است روسای شما در مورد کارتان بازخوردی به شما ندهند و وقتی می دهند فقط در جهت توهین و انتقاد غیرسازنده است. گاهی اوقات بدون داشتن اطلاعات کافی، شما را مورد نقد مخرب قرار می دهند یا در نقد کردن، منصف نیستند.
یکی دیگر از ویزگی های محیط کار سمی این است که مدیران معمولا به حرف سایر کارکنان توجهی نمی کنند. گاهی اوقات بعضی از کارکنان، برخی از همکاران خود را در جمع خود راه نمی دهند. در واقع خودشان روابط گرمی دارند ولی دیگران را از جمع خود دور نگه می دارند. اما وقتی به شما نیاز دارند، تا زمانی که کارشان با موفقیت به پایان برسد، با شما در کمال تعجب، دوستانه رفتار می کنند.
متاسفانه برای دوام آوردن در محیط های سمی ناچارید که با این گروه ها کنار بیایید.
۴- رهبری ضعیف
نداشتن یک رهبر و رئیس خوب یکی دیگر از ویژگی های محیط کار سمی است. یک مدیر بد، ممکن است بدون هیچ دلیلی بر سر شما فریاد بزند، به شما توهین کند و رفتار منفعل یا تهاجمی داشته باشد. یا برخی از آن ها از کارکنان توقع دارند که ساعت های طولانی کار کنند بدون اینکه اضافه حقوق داشته باشند. این دسته از مدیران توقع دارند زندگی شخصی تان را فدای کار کنید و حتی ساعاتی غیر از ساعات کاری هم مدام با شما تماس می گیرند و توقع دارند به مسائل کاری بپردازید.
برخی مدیران در ساعات نیمه شب برای شما ایمیل یا پیام می فرستند و توقع دارند خیلی زود به آن ها جواب بدهید. یا حتی ممکن است تماس بگیرند و توقع داشته باشند که همیشه و در همه حال به تماس آن ها پاسخ بدهید.
برخی از مدیران خرد با خوشحالی دنبال عیب و ایراد در کار شما می گردند و اجازه نمی دهند که روی کارتان تمرکز کنید. حتی شاید مدیرانی داشته باشید که شما را مقصر تمام اشتباهات خود می دانند.
۵. همکاران سمی
وجود افراد منفی در محل کار باعث می شود که کار کردن و تمرکز کردن بسیار سخت و طاقت فرسا شود. همکاران منفی و سمی به شکل های مختلفی ممکن است در محیط کار حضور پیدا کنند. برخی از آن ها دائما شما را زیر نظر دارند و دائم در نظرات شما تفحص می کنند و آن ها را با رئیس در میان می گذارند. برخی دیگر شروع به شایعه سازی در مورد شما می کنند. برخی دیگر به حریم شما تجاوز می کنند و حتی ممکن است وسایل شما را بی اجازه بردارند و وقتی اعتراض می کنید، مظلوم نمایی می کنند.
برخی دیگر با ترفندهای عجیب و غریب دنبال این هستند که تمام پاداش ها و ارتقای شغلی را از آن خود کنند. برخی دیگر از همکاران بسیار تنبل و بی انگیزه هستند و از زیر کار در می روند. آن ها بیشتر بخش های یک کار گروهی را گردن دیگران می اندازند اما وقتی رئیس از راه می رسد خود را فعال و در حال کار نشان می دهند. اینکه بدانید با هر کدام از آن ها چطور رفتار کنید، باعث می شود که در یک محیط کار سمی، دوام بیاورید.
۶- توقف رشد
تمام مشاغل و کسب و کارها، فرصت و امکان برای رشد بی اندازه ندارند اما در بیشتر آن ها تا حدی امکان رشد و پیشرفت چه در سطح فردی چه در سطح سازمان وجود دارد. اما در مشاغلی با محیط سمی، شانس پیشرفت و رشد، تقریبا صفر است.
گاهی اوقات رئیس و سایر همکاران شما، فرصت های ارتقاء را که لیاقت آن را دارید از شما می گیرند. برخی از مدیران ممکن است فرصت کار مستقل را از شما بگیرند و روی نظارت های بیهوده تمرکز کنند. در برخی شرکت ها و سازمان ها، دوره های آموزشی و برنامه های ارتقاء دانش و مهارت کارکنان برگزار نمی شود.
۷- تغییرات زیاد در کارکنان
ترک کردن یک شغل تصمیم ساده ای نیست و اگر افراد زیادی در محیط کاری شما در حال استعفا و ترک شغل هستند، یکی از نشانه های سمی بودن محیط کار است. کارکنان یک مجموعه معمولا تمایل دارند مدت زیادی در آن محیط کار کنند تا مهارت های ضروری را یاد بگیرند، رده های شغلی را بالاتر روند و همراه با یک شرکت، رشد کنند. با این حال، اگر افرادی بعد از چند ماه حضور در یک شرکت، استعفا می دهند این نشانه خوبی نیست و نشان می دهد که مشکلی در محل کار وجود دارد.
۸- تبعیض
تبعیض بر اساس نژاد، جنسیت، اعتقادات مذهبی، سن، ناتوانی یا ظاهر کلی، آزاردهنده است. متأسفانه، ممکن است متوجه شوید که از سوی افرادی که نسبت به شما پیش داوری دارند، طرد یا سرزنش شوید، بی احترامی ببینید و از فرصت ها محروم شوید.
چطور در یک محیط کار سمی دوام بیاوریم؟
هنگام تلاش برای دوام آوردن در یک محیط کار سمی، لازم است به یاد داشته باشید که چیزهایی وجود دارد که خارج از کنترل شما است. بهتر است آنچه را که می توانید انجام دهید، مدیریت کنید و بپذیرید که مسائلی فراتر از توان شما وجود دارد.
برای دوام آوردن در چنین شرایطی، نکات زیر را به خاطر بسپارید و اجرا کنید.
۱- هرگز کار را به خانه نبرید
اگر بردن کار به خانه، همیشه برای شما یک عادت بوده، وقت آن است که این کار را ترک کنید. هیچ دلیلی وجود ندارد که یکی از وظایف محل کار را به خانه بیاورید، زمانی که می‌توانید استراحت کنید و از وقت خود به تنهایی یا با خانواده یا دوستان خود لذت ببرید.
۲- مکانیسم های مقابله سالم را پیدا کنید
راه های سالمی برای دور کردن ذهن خود از کار و مقابله با استرس و اضطراب بیابید. اگر دوست، شریک یا همسرتان راحت است، از آن ها بخواهید که در حین صحبت کردن در مورد کار، به شما گوش دهند. صحبت کردن با یک نفر می تواند به شما کمک کند تا ناامیدی فروخورده را رها کنید تا از انفجارهای عاطفی در محل کار جلوگیری کنید. اگر کسی را ندارید که با او صحبت کنید، سعی کنید یک دفترچه داشته باشید و احساسات خود بنویسید.
۳- از ماجراهای محیط کار، دوری کنید
اگر همکاران منفی و روسای ظالم دارید، تا جایی که ممکن است سعی کنید درگیر ماجراهای محیط کار نشوید. از دسته هایی از همکاران که دیگران را در بین خود راه نمی دهند و شایعه درست می کنند فاصله بگیرید. فقط نظرات خود را در مورد کار به اشتراک بگذارید و از گرم گرفتن با همکاران سمی خودداری کنید.
۴- برای دیگران مرز مشخص کنید
در محل کار سمی راه های زیادی برای تخلیه انرژی و توان شما پیدا می شود، به همین دلیل باید مرزهای محکمی تعیین کنید تا دیگران مانع آرامش شما نشوند. وقتی زمان استراحت فرا رسید، هر دقیقه از آن را به استراحت اختصاص دهید و در سکوت از آن لذت ببرید.
۵- ذهن آگاهی را اجرا کنید
هر زمان که فرصت دارید، چه در خانه و چه در محل کار، به خودتان یادآوری کنید که چه کسی هستید و چه اهدافی دارید. دوام آوردن در یک محل کار سمی، زمانی آسان تر می شود که هدف و جدول زمانی مشخصی در ذهن داشته باشید.
۶- فضای کاری را مثبت کنید
ذهن شما به یادآوری مداوم نیاز دارد که همه چیز خوب پیش می رود. اطراف خود را با خاطرات خوب و چیزهای مثبتی احاطه کنید که شما را خوشحال می کند. از عکسی که هنگام فارغ التحصیلی گرفته اید، عکس های خانواده و دوستان تان، یا یادداشت های رنگارنگی که لبخند به لب تان می آورد، استفاده کنید. سعی کنید یک مکان شاد برای خودتان داشته باشید تا بتوانید انرژی منفی محیط کار را تخلیه کنید.
۷- هرگونه سوء تفاهم را برطرف کنید
اگر همکار یا رئیسی نسبت به شما دشمنی دارد، پا پیش بگذارید و بپرسید چرا چنین احساسی دارند. جایی برای حدس و گمان نگذارید، به خصوص زمانی که دائما از طرف آن ها مورد حمله قرار می گیرید. با آن ها صحبت کنید تا مطمئن شوید که این رفتار را متوقف می کنند یا راهی برای از بین بردن آن پیدا می کنید. گاهی اوقات با برطرف شدن سوء تفاهم ها، این مشکلات حل می شود.
سخن آخر
دوام آوردن در یک محیط کاری سمی چالش برانگیز است، اما اگر ترک کردن شغل، برای شما امکان پذیر نباشد، چاره دیگری ندارید. مثبت اندیشی را تمرین کنید، مرزها را تعیین کنید و به خاطر داشته باشید که چرا در آن‌جا کار می کنید. مهمتر از آن، روال ها و عاداتی ایجاد کنید که به شما کمک می کند با استرس و اضطراب شغل خود کنار بیایید. در نهایت، هدف شما باید این باید که محیط کار سمی را ترک کنید و شغل جدیدی پیدا کنید. پس، تا رسیدن زمان مناسب، برخی شرایط را تحمل کنید.