از دست دادنِ عزیزان، یکی از غم انگیزترین اتفاقات زندگی است؛ هر یک از افراد به شیوه های مختلفی به آن پاسخ می‌دهند.
باید بدانیم که سالم‌ترین و طبیعی‌ترین واکنشِ انسان نسبت به فوت عزیزانش، تجربه احساس غم است.
یعنی غمگین بودن، حق افرادی است که عزیزشان را از دست داده اند…
افراد مختلف، غم و اندوه را به روش های متفاوتی تجربه می‌کنند و هر کسی به یک شیوه خاص خودش با آن رو به رو می‌شود.
اما در بین تمام این شیوه‌های فردی و گوناگون، الگوهای ثابت و مشخصی هم وجود دارند.
مراحل سوگواری:
- انکار
- خشم
- چانه زنی
- افسردگی
- پذیرش
مرحله‌ی اول : انکار
ویژگی‌های مشخص این حالت : احساس ترس، شوک یا بی‌حسی عاطفی است.
چه اتفاقی در این مرلحه می‌افتد؟
وقتی که برای اولین بار با واقعیت از دست دادن یکی از عزیزانتان مواجه می‌شوید به‌احتمال زیاد این واقعیت را انکار میکنید و باور آن برای شما دشوار خواهد بود.
حتی فرد ممکن است از تصدیق یا صحبت کردن درباره‌ی غم فقدانش با دیگران خودداری کند.
انکار فقط تلاشی در راستای تظاهر به رخ ندادن فقدان نیست.
در طی این فرایند ما همچنین تلاش میکنیم که آنچه را که در حال رخ دادن است درک کنیم.
مرحله‌ی دوم : خشم
فرد سوگوار، در تلاش است که خودش را با شرایط جدید سازگار کند و طبیعی است که احساس ناخوشایند شدیدی بکند.
به خاطر همین ممکن است که با حجم زیادی از اطلاعات و احساسات دردناک روبه‌رو شود که پردازش آن‌ها برای او سخت و دشوار باشد، در نتیجه در قالب عصبانیت و خشم سعی می‌کند تشویش درونی خود را ابراز کند تا با فروکش کردن این احساسات به تعادل برسد.
در این مرحله به طور معمول فرد احساس تحریک‌پذیری و ناامیدی را تجربه می‌کند که می‌تواند به طرق مختلف مانند نمونه‌های زیر نمود پیدا کند.
- گریه کردن
- احساس آشفتگی
- احساس ضعف
- انجام فعالیت‌هایی که بی‌هدف هستند.
- احساس تنهایی
- احساس انزوا
مرحله‌ی سوم : چانه زنی
در این مرحله، شخص سعی می‌کند تا معنایی را در غم و فقدان پیدا کند و آن را با دیگران در میان بگذارد.
اصلی‌ترین ویژگی این مرحله حسرتی است که فرد بابت شرایط پیش‌آمده تحمل می‌کند.
سوگوار حاضر است برای بازگرداندن شخص ازدست‌رفته هر کاری انجام دهد. التماس به خدا برای تغییر شرایط یا فکر کردن دائم به این موضوع که اگر کار خاصی انجام می‌شد، متوفی اکنون زنده بود ازجمله ویژگی‌های این مرحله است.
مرحله‌ی چهارم : افسردگی
در این شرایط فرد تقریباً قبول کرده که عزیزی را از دست داده و توانایی بازگرداندن او یا تغییر شرایط را ندارد.
مواجه شدن با این ناتوانی فرد را در مرحله افسردگی و تجربه غم قرار می‌دهد.
افسردگی یکی از شایع‌ترین مراحلی است که افراد دچار سوگ حل نشده در آن باقی می‌مانند.
مرحله‌ی پنجم : پذیرش
این مرحله هنگامی رخ می‌دهد که فرد با غم فقدان کنار می‌آید.
بیشتر، افراد در این مرحله به زندگی عادی خود برگشته و به سوگواری خاتمه می‌دهند.
رسیدن به مرحله‌ی پذیرش به این معنا نیست که فرد دیگر غم و اندوه فقدان را احساس نمی‌کند.
با این حال، ما دیگر در برابر واقعیت موجود مقاومت نمی‌کنیم و تلاش نمی‌کنیم که وضعیت دیگری رقم بخورد.
در این مرحله هنوز هم احساس غم و اندوه می‌توان وجود داشته باشد، اما تاکتیک‌های انکار، چانه‌زنی و خشم کمتر حضور دارد.
لازم به یادآوری است که تمام افراد همه مراحل سوگواری را پشت سر نمی‌گذارند.
همچنین ممکن است یک فرد این مراحل را در زمان‌های مختلف تجربه کند.
نکته‌ی پایانی
سوگواری پیچیده است و گاهی اگر فقدانی که تجربه میکنیم برای ما خیلی سنگین باشه ممکنه به تنهایی نتونیم از مراحل سوگواری عبور کنیم. اگر به واسطه فقدانی سوگ رو تجربه میکنید، از روان‌درمانگر کمک بگیرید. و برای همه ما گریزی از فقدان نیست. اما با این حال می‌شود کنار آن هایی که هستند ماند، لبخند زد و در آغوش گرفت.